Ethisch verantwoord ondernemen is hot. Overal verschijnen lijstjes met Ethische Geboden, die je als team gewoon kunt afvinken. Er is zelfs een app voor. Maar is al dat ethisch gemak wel effectief? En wat vinden we eigenlijk zelf?
Kort geleden lanceerde Deepmind haar Ethics Principles. Deepmind is een artificial intelligence (AI) ontwikkelaar en sinds 2014 onderdeel van Google. Gezien het maatschappelijk disruptief karakter van deze denksport is het natuurlijk prettig te weten dat het bedrijf nadenkt over (onbedoelde) consequenties van haar uitvindingen, vóór de disruptieve toestanden uitbreken.
Maar eerlijk gezegd vertrouw ik de aanpak voor geen bit.
Allereerst zijn regels en principes per definitie het eindpunt van een discussie. Terwijl in een constant veranderende omgeving die discussie natuurlijk juist moet doorgaan. Vooruitgang vergt een permanente dialoog in het hart van de organisatie. Zeker als die vooruitgang sneller gaat dan de organisatieplanning bij kan benen.
Ten tweede kweken regels de onbedwingbare neiging om de grenzen daarvan op te zoeken. Ethische dilemma’s vergen vaak een afweging tussen onvergelijkbare waarden: gaan we voor maximaal nut voor zoveel mogelijk mensen; hoe belangrijk vinden we autonomie van het individu; en hoe willen we zelf eigenlijk behandeld worden? Dit soort dilemma’s wil je niet vangen in de zwart-witte schijnzekerheid van goed of fout.
Tot slot omdat in het bedrijfsleven de commerciële krachten nu eenmaal de grootste zijn in besluitvorming. Zo blijkt hetzelfde Google waartoe Deepmind behoort, momenteel bereid om China tegemoet te komen met een gecensureerde versie van haar zoekmachine. Hoe klets je dat aan elkaar?
Maar is die discussie ook niet eigenlijk de taak van de politiek? You wish: de geschiedenis leert dat de politiek ons ook niet graag vóórgaat in maatschappelijke verbetering. Integendeel. Senator Obama was pas vóór het homohuwelijk toen de kiezers dat ook waren. Eerder niet.
http://time.com/3816952/obama-gay-lesbian-transgender-lgbt-rights/
Als we willen dat deze noodzakelijke discussie gevoerd wordt, dan kunnen we er maar het beste zelf mee beginnen. Wij dus. U en ik. En dat is ook wel zo overzichtelijk. Als het kan op kantoor, maar begin gerust aan de keukentafel. Stel gewoon de vraag wat we eigenlijk willen van die voortrazende technologische vernieuwing; schrijf er een stukje over; of like er eentje op social media. Deze bijvoorbeeld.
Wie verandering wil, kan het beste thuis beginnen. Zo simpel is het.
Daar hebben we geen kunstmatige intelligentie voor nodig.
(Louis Huyskes is lid van de Denktank Innovatie & Vertrouwen)
